کد مطلب:43075 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:65

گنجینه پرسمان » حديث شناسي

تفسير خطبة هفتاد و چهارم كه درباره دانش برتر علي(ع) ايراد شده، چيست؟

«لَقَدْ عَلِمْتُمْ أَنّي أَحَقُّ النّاسِ بِها مِنْ‎غَيْري...» [شما دانسته‎ايد كه من به اين خلافت از همه شايسته‎ترم].
اينكه بعضي از تحليل‎گران صاحبنظر مي‎گويند: در مسئله زمامداري آن دوران تناقض‎هائي ديده مي‎شوند كه قابل برطرف شدن نيستند، گفتاريست صحيح. براي اثبات صحت اين گفتار دلايلي فراوان در تاريخ ثبت شده است. از جملة آن دلايل همين سخناني است كه اميرالمؤمنين در اين مقام مي‎فرمايد: شما مي‎دانيد. چه چيز را؟ اين حقيقت را كه من براي خلافت از همه شايسته‎ترم. مقصود از خلافت چيست؟ مقصود مديريت مادي و روحي انسانها در مجراي «حيات معقول» كه قرآن آن را «حيات طيبه» ناميده است. پيامبر عظيم‎الشأن اسلام اين مديريت را به عهده داشته است. اين مديريت، رياست كسري و قيصرها نبوده است، بلكه قيام به وظيفة به حركت درآوردن مردم از لجن‎زار جهل و سقوط در منجلاب هوي و هوسهاي حيواني و ظلمت‎هاي فقر و خودكامگي و خودستيزي بوده است. آيا مردم آن دوران شايستگي اميرالمؤمنين(ع) براي قيام به چنين وظيفة بزرگ را مي‎دانستند. آري مي‎دانستند. نتيجة اين دانستن چه بوده است؟ نشستن و تماشا كردن؟ نه هرگز، زيرا اگر چنين بود، قابل تأويل و تفسير بود، ولي متأسفانه وقتي كه تن به سلطنت معاويه و عوامل به وجود آورنده آن مي‎دهند، در حقيقت بدون اينكه كمترين ارزشي به علم خود دربارة شايستگي انحصاري اميرالمؤمنين بدهند، با كمال آسودگي خاطر يا براي آسوده كردن خاطر خود از آن علم، كه هم در اين دنيا خصم بي‎امان آنان بوده و هم در آخرت مبدل به عذاب شديد الهي خواهد شد، به قضا و قدر الهي تمسك مي‎كردند!
[من به تصميم شما تسليم خواهم شد، مادامي كه امور مسلمانان سالم بماند و ظلم و جوري در امور مسلمانان روي ندهد مگر فقط براي من. اين تحمل و شكيبائي به اميد پاداش و فضل الهي و اعراض از آن آرايش ظاهري و پيرايش صوري خلافت است كه شما دربارة آن به رقابت افتاده‎ايد.]
خلافت و زمامداري‎اي كه شما تا حد شور و عشق بر آن علاقه مي‎ورزيد، براي من بي‎ارزش‎تر از يك لنگه كفش وصله‎دار است. اگر اين حق را كه از آن من است و همة شما مي‎دانيد كه اين ادعاي من حق است، از من سلب كنيد كه قطعاً تعدي و ستم بر من است، تحمل مي‎كنم و سكوت مي‎كنم، و اما اگر اسلام را منحرف كنيد و ستمي بر مسلمانان روا بداريد، اين يك حق الهي است كه سكوت نكنم و برخيزم و از انحراف اسلام و ستمي كه بر مسلمانان وارد شود جلوگيري نمايم.

---

ترجمه و تفسير نهج‎البلاغه ج 11
آية الله محمدتقي جعفري